روش های تولید نخ (ریسندگی)

روش های تولید نخ (ریسندگی)

در مجله ی آرت سین بخوانید…

نخ

رشته باریک و بلندی است که از کنار هم قرار گرفتن و تاباندن الیاف با یکدیگر از طریق ریسندگی به وجود می آید. از نخ برای تولید موارد زیر استفاده می شود:

• پارچه بافی
• دوخت
• گل دوزی
• تولید طناب
• فرش، گلیم و موکت بافی

روش های ریسندگی

ریسندگی از هنرهای قدیمی انسان هاست. سالها پیش، انسان به صورت دستی و با استفاده از ابزاری ساده به نام دوک، الیاف را به یکدیگر می تابید و نخ تولید می کرد. در این روش که هنوز هم در برخی مناطق کاربرد دارد، در ابتدا دسته ای از الیاف به صورت موازی کنار یکدیگر قرار داده شده و با چرخش دوک این الیاف به دور همدیگر تابیده می شوند تا نخ تولید شود. این عمل باعث چسبندگی و اتصال بین الیاف شده و استحکام نخ را بالا می برد.

ریسندگی فعالیتی است که برای تولید نخ انجام می شود. روش های مختلف ریسندگی عبارتند از:

• ریسندگی الیاف ممتد
• ریسندگی الیاف بریده بریده

تبدیل الیاف بریده بریده به نخ:

• باز کردن و تمیز کردن الیاف: الیاف بصورت فشرده و در بسته بندی هایی به نام عدل وارد کارخانه نخ ریسی می شوند. این الیاف ضایعات مختلفی از قبیل شن، برگ، خاک و خار همراه دارند. به منظور جداسازی این ضایعات باید توده های فشرده از هم باز شوند. از آنجایی که عدل های الیاف از نظر مرغوبیت متفاوت هستند،عملیات مخلوط سازی الیاف نیز در این مرحله اجرا می شود.

• موازی سازی الیاف: الیاف وارد شده به کارخانه نامنظم و در هم تنیده هستند. به منظور تولید نخ، باید الیاف کاملا موازی و صاف در کنار همدیگر قرار گیرند. این عملیات در چندین مرحله و با استفاده از ماشین آلات مخصوص صورت می گیرد.

• جداسازی الیاف کوتاه: الیاف درون عدل ها اندازه مختلفی دارند. به عنوان مثال، الیاف پنبه ای که حتی از بوته ی گیاه کوچک برداشت شده اند، اندازه یکسانی ندارند. یکی از عملیات هایی که به منظور تولید نخ صورت می گیرد جداسازی الیاف بسیار کوتاه است. وجود این الیاف از کیفیت نخ کاسته و در نتیجه از کیفیت پارچه تولیدی کاسته می شود. در این صورت است که می توانیم از ایجاد پرز در سطح نخ یا پارچه بافته شده جلوگیری کنیم. هر چه الیاف کوتاه از توده الیاف بلند بیشتر جدا شوند، نخ و پارچه تولید شده کیفیت بیشتری خواهد داشت.

• تاباندن دسته الیاف: پس از قرارگیری الیاف بصورت صاف و موازی، به منظور ایجاد چسبندگی و اتصال بین الیاف و استحکام بخشی، الیاف به دور یکدیگر تابانده شده و نخ تولیدی روی بسته ای به نام بوبین پیچیده می شود.

تبدیل الیاف ممتد به نخ:

ماده اولیه الیاف مصنوعی مواد شیمیایی هستند که بصورت دانه های پلیمری تولید می شوند. برای اینکه پلیمر ها قابلیت ریسندگی پیدا کنند باید به حالت مایع تبدیل شوند.  بدین منظور، پلیمرهای با قابلیت ذوب شدن، به شکل مایع درآورده می شوند. پلیمرهایی که این قابلیت را ندارند، با حل شدن در حلّال مناسب، به محلولی مناسب ریسندگی تبدیل می شوند.

تولید این نوع الیاف به سه روش صورت می گیرد:

• ذوب ریسی
• خشک ریسی
• تر ریسی

ذوب ریسی: در این روش ابتدا پلیمر ذوب شده و سپس پلیمر مذاب با فشار به رشته ساز پمپاژ می شود. رشته ساز وسیله ای شبیه به دوش حمام است که سوراخ های ریزی دارد و پلیمر با عبور از آن سوراخ ها بصورت رشته های زیاد و باریک در می آید. این رشته ها سپس توسط هوای سرد، جامد و سرد می شوند. سپس این رشته ها کنار یکدیگر قرار گرفته و با غلتک های اعمال کشش  از روی آنها عبور می کنند. این عمل، بمنظور افزایش مقاومت رشته ها صورت می گیرد. سپس رشته ها روی بوبین پیچیده می شوند. الیاف نایلون و پلی استر با این روش تولید می شوند.

خشک نویسی: در این روش پلیمر در حلّالی مناسب حل شده و محلول پلیمری با فشار به رشته ساز پمپاژ می شود. پس از خروج رشته ها با تبخیر حلّال رشته ها بصورت جامد در می آیند. سپس رشته ها کنار هم قرار گرفته و پس از اعمال کشش روی بوبین پیچیده می شوند. الیاف اکریلیک، استات و پلی استات با این روش تولید می شوند.

تر ریسی: در این روش پلیمر در حلّالی مناسب حل شده و محلول پلیمری با فشار به رشته ساز پمپاژ می شود. در این روش، رشته ساز درون ظرفی قرار داده شده که دارای مایع جداکننده است. پس از خروج رشته ها، حلّال موجود توسط مایع جداکننده از رشته ها جدا شده و رشته ها بصورت جامد در می آیند. سپس رشته ها کنار هم قرار گرفته  و پس از اعمال کشش، روی بوبین پیچیده می شوند. الیاف اکریلیک و ریون با این روش تولید می شوند.

مطالعه بیشتر